بهداشت محیط شهر دیر

آئين كار شرايط بهداشتي توليد و جابجائي يخ براي مصرف خوراكي انسان

ـ مقدمه

يخ بطور فراوان در مواد خوراكي , نوشابه‏ها و همچنين باشكال مختلف ديگر بخصوص در فصل تابستان مورد استفاده قرار مي‏گيرد . يخ در حين توليد , حمل و نقل , نگهداري , جابجائي و توزيع از طريق منابع مختلفي چون وسايل انجماد , آب , ظروف و افرادي كه در توليد و جابجائي آن دخالت دارند در معرض آلودگي ميكربي قرار مي‏گيرد .

دما و شرايط سطح يخ توليد شده بطو عادي مانع از تكثير ميكربهاست ولي چون يخ از راه‏هاي متفاوتي بدست مصرف كننده مي‏رسد . ممكنست سطح آن بر اثر جابجائي نادرست و تماس با مواد آلوده گردد . بنابراين شستن يخ با آب آشاميدني قبل از مصرف آن ضروري است .

در صورتي كه ساخت , حمل و نقل , نگهداري و جابجائي يخ تحت شرايط دقيق بهداشتي مندرج در اين آئين كار انجام نشده باشد يخ توليد شده را نمي‏توان برا مصرف انسان مناسب دانست . يخي براي مصرف انسان مناسب است كه آب حاصل از ذوب شدن آن از نظر ويژگيهاي باكتريائي , فيزيكي و شميائي داراي مشخصات آب آشاميدني باشد .

1 ـ هدف و دامنه كاربرد

هدف از تدوين اين آئين كار ارائه شرايط بهداشتي لازم براي توليد , حمل و نقل , نگهداري و جابجائي يخ مورد مصرف انسان مي‏باشد .

2 ـ شرايط بهداشتي كارخانه يا كارگاه توليد يخ

2 ـ 1 ـ محل و موقعيت بناي كارگاه يا كارخانه

واحد توليدي يخ بايد در محلي تميز و بهداشتي , دور از جاده و گرد و خاك ناشي از آمد و رفت ماشين در فضائي باز احداث گردد . همچنين فاصله واحد توليدي از مراكز آلوده كننده مانند محل تجمع زباله و پس مانده‏هاي دامداري , مرغداري , كانال‏هاي رو باز فاضلاب و يا ساير نقاطي كه احتمالا محل تكثير و رشد جوندگان و حشرات بخصوص مگس مي‏باشد بايد طبق ضوابط سازمانهاي ذيربط باشد .

محل كارخانه يا كارگاه بايد بدور از بوهاي نامطلوب و دود باشد و در نزديكي آن محل تجمع زباله و ضايعات وجود نداشته باشد .

2 ـ 2 ـ وضعيت بنا

2 ـ 2 ـ 1 ـ طرح و بنا و اسكلت آن بايد جنبه دائمي داشته و از نظر اندازه , و نحوه ساختمان طوري باشد كه تعميرات و نگهداري , همچنين انجام عمليات بهداشتي را تسهيل نمايد و فضاي كافي براي نصب تجهيزات بهداشتي را دارا باشد . مصالح ساختماني بكار رفته در آن بايد بگونه‏اي باشد كه شست‏وشو و نظافت بنا به آساني صورت گيرد .

2 ـ 2 ـ 2 ـ هيچ قسمتي از ساختمان كارگاه نبايد براي سكونت بكار رود مگر آن‏كه توسط ديوار يا تيغه و يا طرق مناسب ديگر به منظور اجتناب از آلودگي با ميكرو ارگانيسم‏هاي ناخواسته , بو مواد شيميائي , كثافات و ساير مواد خارجي جدا شده باشد .

2 ـ 2 ـ 3 ـ بايد فضاهاي مناسب و جداگانه براي توليد و انبار يخ , شست وشو و ضدعفوني كردن ظروف و وسايل و انبار مواد مصرفي و ساير ضروريات به اندازه كافي در نظر گرفته شود .

2 ـ 2 ـ 4 ـ كف‏ها بايد غير قابل نفوذ آب ساخته شده باشد كه براحتي قابل شستشوباشد . كف بايد صاف , بدون درز و شكاف و داراي شيب مناسب بطرف كف شوي مجهز به دريچه باشد .

2 ـ 2 ـ 5 ـ ديوارها و سقف‏ها بايد صاف , برنگ روشن , بدون خلل و فرج , شيار و زاويه , قابل شستشوو غير قابل نفوذ جوندگان و بندپايان باشد .

محل اتصال كف با ديوارها , همچنين بين دو ديوار بايد به منظور جلوگيري از تجمع گرد و خاك پخ باشند .

2 ـ 2 ـ 6 ـ واحد توليدي بايد از روشنائي كافي و همچنين تهويه مناسب با تعداد كارگران و نوع كار برخوردار باشد . نور و تهويه بايد طبق " آئين كار شرايط خوب ساخت " استاندارد شماره 1836 ايران باشد .

2 ـ 2 ـ 7 ـ به منظور جلوگيري از تراكم بخار آب و چكه كردن در واحد توليدي بايد هواكش برقي نصب گردد .

2 ـ 2 ـ 8 ـ اطاق جداگانه يا محلي براي تغيير لباس كاركنان بايد فراهم باشد . لباس‏ها نبايد در اطاق توليد آويزان شوند .

2 ـ 2 ـ 9 ـ بهتر است محل‏هاي ورود و خروج به سالن توليد داراي درهاي دوبله خودكار باشند .

2 ـ 2 ـ 10 ـ درها و پنجره‏ها بايد توسط توري‏هاي سيمي كه مانع ورود حشرات باشند پوشيده شده و بسمت خارج باز شوند .

2 ـ 2 ـ 11 ـ اطاق‏ها و بناي محل توليد را بايد تميز و عاري از گرد و خاك نگهداري شود .

2 ـ 2 ـ 12 ـ بناها را بايد هميشه در وضع مطلوبي از نظر تعمير و نظافت نگهداشت .

2 ـ 2 ـ 13 ـ براي كاركنان زن و مرد دستشويي و مستراح بهداشتي مجهز به درهاي خودكار با روشنائي كافي بطور جداگانه بايد در نظر گرفته شود ( طبق آئين كار تاسيسات بهداشتي كارخانجات به شماره .2287)

2 ـ 2 ـ 14 ـ انبار يا مكان مناسبي براي نگهداري وسايل نظافتي مانند جاروها ـ برس‏ها و سطل‏ها بايد در نظر گرفته شود .

2 ـ 3 ـ بهداشت كاركنان

تمام كاركنان واحد توليد يخ بايد توسط پزشك مجاز از طرف مقامات صالحه مورد آزمايش قرار گرفته و داراي كارت تندرستي معتبر باشند . كاركنان بايد حداقل سالي يكبار و در صورت ضرورت در فواصل كوتاه‏تر مورد معاينه و آزمايش قرار گرفته و كارت تندرستي آنها تجديد گردد .

2 ـ 4 ـ اقدامات بهداشتي

2 ـ 4 ـ 1 ـ زباله بايد در مخازن دردار قابل شستشو با ظرفيت مناسب جمع آوري شود و نبايد روي كف محل توليد پراكنده و پخش باشد . امكانات مناسب براي جمع آوري و خارج كردن ضايعات , زباله و حاصل جارو كردن كف‏ها در ظروف سر بسته بايد فراهم باشد .

دفع مواد زائد بايد طوري باشد كه ضرري براي بهداشت منطقه نداشته باشد .

2 ـ 4 ـ 2 ـ بايد اقدامات كافي براي جلوگيري از رشد قارچ‏ها روي وسايل و سطوح داخلي اطاق‏هاي توليد و نگهداري بعمل آيد . ديوارها و سقف بايد مرتبأ در فواصل زماني مورد نياز با ماده ضدعفوني كننده مناسب تميز شوند . همچنين براي جلوگيري از هجوم سوسري‏ها و ساير آفات خانگي بايد مطابق دستور العمل‏هاي مقامات ذيصلاح اقدامات لازم صورت گيرد .

2 ـ 4 ـ 3 ـ استفاده از سموم آفت‏كش در حين توليد بهيچ وجه مجاز نمي‏باشد . در صورت ضرورت اينگونه مواد بايد حتمأ قبل از شروع توليد بكار روند . اقدامات احتياطي لازم بمنظور جلوگيري از آلوده شدن تجهيزات و مواد اوليه به سموم مورد مصرف بايد بعمل آيد .

2 ـ 4 ـ 4 ـ كف‏ها و آب روها تميز نگهداشته شوند و آب روهاي سالن توليد مجهز به دريچه‏هاي قابل برداشتن باشند .

2 ـ 4 ـ 5 ـ از سالن‏هاي توليد تحت هيچ شرايطي نبايد براي مقاصد ديگر از جمله انبار استفاده شود .

2 ـ 4 ـ 6 ـ دستشوئي , توالت , چاه جاذب , زباله‏داني نبايد در موقعيتي قرار داشته باشد كه بوها و بخارات ناشي از آن‏ها به اطاق‏هائي كه يخ در آنها توليد و يا نگهداري مي‏شود راه يابد .

2 ـ 4 ـ 7 ـ پسآب خروجي كارخانه نبايد در فضاي باز تخليه گردد .

2 ـ 4 ـ 8 ـ شيشه‏ها , پنجره‏ها , چراغ‏ها و ساير وسايل هميشه بايد تميز و بدون گرد و خاك باشند .

2 ـ 4 ـ 9 ـ در هيچ قسمتي از فضاي داخلي ساختمان كارگاه نبايد تار عنكبوت وجود داشته باشد . نگهداري پرندگان و حيوانات خانگي در هيچ قسمت كارخانه مجاز نمي‏باشد .

2 ـ 5 ـ نظافت تجهيزات و ظروف

2 ـ 5 ـ 1 ـ ساخت و نصب تجهيزات

تجهيزات بايد طوري ساخته و نصب شوند كه نظافت و بهسازي را به آساني ميسر نموده و پياده و سوار كردن قطعات آن در تماس با آب يا يخ مي‏باشد به سهولت ممكن باشد .

تمام وسايل و ظروف از جمله قالب‏هاي يخ , سرپوش‏ها و لوله‏ها بايد از جنس مجاز , صاف ضد زنگ , قابل شستشو , نفوذناپذير , مقاوم به خوردگي و غير سمي باشند .

2 ـ 5 ـ 2 ـ نظافت و بهسازي

تمام قالبها و در پوش‏ها بايد بطور كامل توسط كربنات سديم يا بي كربنات سديم و يا محلول‏هاي شوينده مناسب ديگر شوينده مناسب ديگر طبق استاندارد پاك كننده‏هاي مجاز مورد مصرف در صنايع غذايي تميز شده و سپس توسط محلول كلر 50 قسمت در ميليون (PPm) ضد عفوني گردند . بقاياي كلربايد بوسيله شستن وسايل با آب كه براي توليد يخ به كار مي‏رود زدوده شود .

2 ـ 6 ـ آب

آب تنها ماده‏اي است كه در توليد يخ بكار مي‏رود ويژگيهاي آن بايد طبق استانداردهاي شماره‏هاي 1053 " ويژگيهاي آب آشاميدني " و 1011 " ويژگيهاي بيولوژيكي و حد مجاز آلودگي باكترويولوژيكي آب آشاميدني " باشد .

2 ـ 6 ـ 1 ـ آب آشاميدني بايد فراوان و بقدر كافي در دسترش باشد .

2 ـ 6 ـ 2 ـ لازم است به آب مورد مصرف در توليد يخ قبل از ذخيره كردن در مخازن نگهداري طوري كلر زده شود كه باقيمانده كلر نيمساعت پس از كلرزني 0/3 تا 0/5 قسمت در ميليون (PPm) باشد .

2 ـ 6 ـ 3 ـ مخازن نگهداري آب بايد كاملا غير قابل نفوذ باشند و دريچه بازديد آنها با درپوش‏هاي چسبان بسته شود . لازم است در پوش لبه‏دار و داراي شيب مناسبي بطرف بيرون باشد تا مانع از ورود آب باران و برف بداخل آن گردد . اين مخازن بايد روزانه مورد بازديد قرار گرفته و بنحوي مطلوب تميز شوند و در ماه يكبار با محلول كلر 100 قسمت در ميليون (PPm) ضذغفوني شوند . تاريخ آخرين نظافتي كه انجام شده و تاريخ نظافتي كه بايد انجام شود بايستي بطور مشخص روي كارت مخصوصي كه به مخزن الصاق مي‏گردد درج شود .

4-6-2 نمونه آب مخازن بايد با تناوب زماني مناسب از نظر شيميائي و باكتريولوژي بر طبق استانداردهاي آب آشاميدني توسط مقام صلاحيت داري مورد آزمايش قرار گرفته و گزارش آزمايشها نگهداري شود.

5-6-2 آب لوله كشي تحت فشار بايد باساني در اطاق هاي توليد و نيز براي شستشو تجهيزات در دسترس باشد. آب گرم و سرد بحد فراوان بايد براي نيازهاي نظافتي خط توليد فراهم باشد.

6-6-2 بايد به كاركنان ابلاغ شود كه مسئول واحد توليد را از موارد زير در مورد خود و خانواده‏شان مطلع سازند:

تب – استفراغ و قي – اسهال – تيفوئيد – اسهال خوني – كورك (دمل) – بريدگيها و جراحات و زخم (هر چند كوچك) خارج شدن چرك از گوش و امراض قابل ملاحظه ديگر.

7-6-2 كاركناني كه مشكوك به ابتلا به هريك از موارد ذكر شده در فوق باشند مجاز به كار در واحد توليدي نخواهند بود. سرپرست كاركنان بايد بهداشت فردي آنها را قبل از شروع بكار و همچنين هنگام ورود آنها به اطاق توليد بعد از هر بار غيبت كنترل كند.

8-6-2 كاركنان موظفند ناخن‏هاي انگشتان خود را كوتاه و تميز نگهداشته و دستهايشان را با آب و صابون و يا هر ماده پاك كننده ديگر قبل از شروع بكار، همچنين پس از هر بار غيبت بشويند بخصوص پس از استفاده از توالت.

9-6-2 كاركنان بايد داراي حوله‏هاي شخصي بوده و يا از حوله‏هاي كاغذي يكبار مصرف و يا خشك كن برقي استفاده نمايند.

10-6-2 تمام كاركنان بايد مرافبت نمايند كه دست يا قسمتي از بدن يا لباسشان با آبي كه براي توليد يخ بكار ميرود تماس پيدا نكند و هريك از آنها ملزم به رعايت اصول بهداشت بمنظور جلوگيري از آلودگي ميكربي آب يا يخ ميباشند.

11-2-6 كاركنان در هنگام كار ملزم به استفاده از لباس كار و پاي پوش مناسب هستند.

12-6-2 كاركنان بايد داراي لباس كار تميز (ترجيجا سفيد رنگ) و پيش بند مناسب كار باشند و از كلاه‏هاي تميز و قابل شسبشو استفاده نمايند.

13-6-2 كاركنان نبايد لباسهاي كار را در خارج از محل كار پوشيده و بايد بلافاصله قبل از شروع كار و بعد از اتمام كار تغيير لباس دهند.

14-6-2 كاركنان بايد در محل كار از خوردن، تف انداختن، تميز كردن بيني، استمعال دخانيات خودداري نمايند. علائم هشدار دهنده و آموزشي بايد بطور بارز نصب و مورد اجرا قرار گيرد.

-3 حمل و نقل – نگهداري و جابجائي و عرضه يخ

-1-3 مراكز فروش يخ موظف به تامين يخ از كارخانجاتي هستند كه مجوز توليد يخ دارند.

-2-3 تمام افرادي كه در كار جابجائي يخ شركت دارند بايد سالم و عاري از بيماري‏هاي واگير دار باشند. ضمنا البسه تميز پوشيد و ناخن هايشان كوتاه و تميز باشد و رعايت دقيق مقررات بهداشتي را بنمايند.

-3-3 تمام وسايل حمل يخ بايد سرپوشيده، قابل شست و شو و مخصوص حمل يخ باشد. وسايل حمل بايد در صورت ضرورت ضد عفوني شوند.

-4-3 تمام مكانهاي نگهداري و فروش يخ بايد مورد تائيد مقامات بهداشتي باشند.

-5-3 يخ مورد عرضه بايد در ظروف فلزي مجاز و عايق شده و يا در پوششهاي تميز و روي سطوح غير قابل نفوذ نگهداري شود.

-6-3 پيچيدن يخ در گوني مجاز نميباشد.

نظرات شما عزیزان: